Fra arkivet

Rekk ut ein hjelpande knyttneve

Eg er veldig glad for veldedige arbeid. Å føle ansvaret ut over det kollektive for å ta vare på dei som ikkje får den hjelpa dei treng, er eit sant og godt trekk ved folk. Men av og til er iveren etter å hjelpa så sterk at vegen din kanskje vert noko slingrete. Konkurransen mellom dei veldedige organisasjonane er knallhard nett som på leskedrikk-, bukse- og bensinfronten.

Organisasjonane må vera på hugget, finna nye konsept og tidsriktig kommunikasjon. Dei er store aktørar i media, reklame og på dei åpne plassane i det norske hus. Det må dei sjølvsagt vera.

Og midlane som vert brukt for å få inn pengar er store, slik at noko forsvinn på vegen til dei trengande. Nokre er sjølvsagt veldig flinke og har lite administrativt svinn, men me aksepterer at det ikkje er ei ideell verd, at den hundringsen du gir vekk, ikkje går rett til den stakkaren som burde ha fått så mykje som mogeleg. Bitre realitetar? Ja visst, men det er realitetar. Det verste er at grensene sakte, men sikkert flyttar seg.

Forrige tv-innsamlingsaksjon mista 25 prosent på vegen mot ei betre verd, men det var ikkje dårlegare enn mange andre innsamlingar. Og når ein skal samla inn pengar på direkte sal over telefon, så er det trass alt rimeleg at selskapa som ringer får provisjon.

Uten desse telefonane, som no berre bokklubben og dei veldedige driv med, hadde det ikkje kome pengar i det heile tatt. Ein må masa på nordmenn, for at dei skal vera godhjarta.

Dei fattige får trass alt meir enn dei ellers ville ha fått, sjølv om noko vert borte på vegen. Eg aksepterer også dette. Om enn noko motvillig.

For ei stund sidan ringte det eit triveleg menneske frå ein veldedig organisasjon og ville selja meg nokre skrapelodd. Han la ut om kor viktig det var å få hjelpa denne gjengen som dei akkurat no hadde kampanje på.

Eg hadde sett dei same bileta på tv og var heilt samd med fyren: Desse folka treng hjelp. Og fyren meinte at eg trong sterkt nokre skrapelodd. Men sjølv med eit middels godt hovud klarte til og med eg å rekna ut at det må då vera dummare for desse flyktningane at me skal trykka ein haug med skrapelodd, kjøpa gevinstar, bruka pengar på porto og giroar, for at dei skal få hjelp i ein naudsituasjon. Det var her me slutta å vera strålande einige.

Eg spurde om det var mogeleg å få gi pengar utan å måtte skrapa meg til ei hytte eller ein Opel stasjonsvogn. Det skulle eg ikkje ha sagt. Han vart sur, tverr og ville ikkje ha noko meir med meg å gjera.

Men dei som sel skrapelodd på telefonen er ikke dei verste. Dei verste er dei som har trykk-på-Las-Vegas-knappar-og-tap-ein-hundrings-på-tjue-sekundar-automatar. Slike automatar har mellom andre Røde Kors blitt grossist i.

Basisen for tankegangen er at gamle folk med dårlig råd, arbeidslause eller folk som går på sosialen skal stå på kjøpesentre og bruka opp alle pengane sine på eit halmstrå av eit håp om å vinna ein femtilapp i gavekort.

Når Røde Kors har loppa dei gamle og sosialt utsette for sparepengane deira, skal 70 prosent av desse pengane inn på kontoen til automat-haiane og dei som gir plass til automaten. Og så skal Røde Kors bruka 30 prosent av pensjonistane sine pengar på å hjelpa gamlingar og folk i trøbbel.

Røde Kors seier at det sjølvsagt er betre å få 30 prosent enn ingenting. Men sjølv ein middels vaken loddseljar med fartstid i Røde Kors, som ikkje har gått seg bort på fjellet, skjønar at å gje nokon 30 prosent etter at dei har mista 100 prosent ikkje akkurat er to sider av same sak.

Det lukter sure sokkar i snøhula til Røde Kors. Skal me senda ut ein lavinehund?

Arne Hjeltnes